Wszystko zaczyna się od gajów oliwnych, które oplatają nasłonecznione wzgórza we Włoszech, Hiszpanii czy Grecji. Ich srebrzyste, jakby nieuczesane korony są znakiem szczególnym krajów śródziemnomorskich. Między kwietniem a czerwcem obsypują się kwiatami, z których powstają oliwki, gotowe do zebrania mniej więcej pół roku później. W pełni dojrzałe owoce same spadają z drzew, ale rolnicy zrywają je często nieco wcześniej, bo najlepszą oliwę otrzymuje się z oliwek średnio dojrzałych.
Na ostateczny smak oliwy wpływ ma wiele czynników. Przede wszystkim odmiana oliwek, w samym basenie Morza Śródziemnego jest ich dziś ponad sześćset. Liczy się też moment ich zerwania, a także szybkość i sposób ich przetworzenia. Ten najbardziej godny uwagi i gwarantujący najwyższą jakość opiera się na metodach mechanicznych. Zerwane owoce myje się, suszy, a następnie kruszy, czyli miąższ i pestki zamienia w jednolitą masę, którą następnie umieszcza się w prasach i wytłacza pod ciśnieniem. Na koniec pozostaje jeszcze oddzielenie od oliwy wody oraz zanieczyszczeń i oliwa w swej najczystszej postaci jest gotowa. Oliwki bardzo dojrzałe dają oliwy delikatniejsze, nieco słodsze, natomiast mniej dojrzałe oliwki zapewniają wyrazistość, pikantność i mocniejszy charakter.
Najlepszą jakościowo oliwą jest extra vergine, która może być otrzymywana wyłącznie za pomocą metod mechanicznych, bez jakichkolwiek środków chemicznych. Jej kwasowość nie może być wyższa niż 0,8%, a smak, zapach czy kolor nie mogą mieć żadnych wad. Druga w hierarchii jest oliwa vergine, która także ma bardzo wysoką jakość, jednak dopuszcza się minimalne wady w ocenie organoleptycznej, może też mieć kwasowość do 2%. Obie te oliwy gwarantują nie tylko doskonały smak, ale też pełnię właściwości prozdrowotnych. Nie od dziś wiadomo bowiem, że oliwa ma silne właściwości przeciwutleniające, co sprawia, że jest orężem w walce ze starzeniem się komórek. Ogranicza poziom tak zwanego złego cholesterolu, poprawia pracę układu krwionośnego, wpływa na kondycję skóry. Ze względu na walory smakowe najlepsze oliwy warto stosować na surowo, dodając na przykład do sałatek. Można też na sposób włoski polewać świeżą oliwą podpiekany chleb.
Jeśli oliwa z oliwek nie jest opatrzona określeniem extra vergine lub vergine, najprawdopodobniej mamy do czynienia z oliwą rafinowaną. Gdy oliwa nie spełnia najwyższych norm, wówczas chemicznie poprawia się jej smak czy zapach. Czasami dla polepszenia jej właściwości dodaje się nieco oliwy extra vergine, niemniej jednak produkt końcowy nie należy do wybitnych. Pozbawiony jest wielu właściwości smakowych i zdrowotnych, ale sprawdza się do codziennego wykorzystania w kuchni, przede wszystkim do smażenia. Najsłabsza jakościowo jest oliwa z wytłoków oliwnych, zwana sansa lub pomace. Jest ona ekstrahowana z pozostałej po tłoczeniu masy oliwnej, a następnie poddawana chemicznej rafinacji.
Aby jak najdłużej utrzymać pełnię smakowych i zdrowotnych możliwości oliwy, trzeba ją prawidłowo przechowywać. Powinna być ona trzymana w ciemnej butelce albo przynajmniej zawsze chowana do ciemnej szafki. Nie sprzyjają jej wahania temperatury, trzeba pamiętać o jej zamykaniu, by się nie utleniła. W dobrych warunkach wytrzyma nawet półtora roku, choć odwrotnie niż w przypadku wina, najlepsze są oliwy najświeższe. Dobra oliwa nie może być zbyt tania, gdyż proces jej produkcji jest kosztowny, a na wyprodukowanie dwudziestu kilogramów płynu potrzeba aż sto kilogramów oliwek. Jeśli zatem oliwa ma zbyt atrakcyjną cenę, należy bardzo uważnie przeczytać etykietę, bo być może w strefie małego druku znajduje się informacja, że oliwa extra vergine stanowi tylko ułamek całej oliwy w butelce.
DODAJ KOMENTARZ
-
Recenzje książek kulinarnych
- Annie Hawes, Extra Virgin
- Carla Bardi, Oliwa - Historia. Zdrowie. Smak.
- Beth Elon, Smakując Toskanię. Apetyczna podróż po magicznych włoskich zakątkach.
- Frances Mayes, Codzienność w Toskanii
- Marlena de Blasi, Tysiąc dni w Orvieto. Miłość w Umbrii.
- Giulia Scarpaleggia, Kocham Toskanię
- Suzanne Carreiro, Sekrety domowej kuchni Włochów
- Matthew Fort, Słodki jak miód, kwaśny jak cytryny
- Marlena de Blasi, Smaki południowej Italii
- Gino D’Acampo, Włoskie dania makaronowe
- 222 łatwe przepisy kuchni włoskiej, Akademia Barilla
- Cristina Bottari, MammaMia. Prawdziwa kuchnia włoska
- Laura Zavan, Gotowanie krok po kroku. Kuchnia włoska
- Tracey Lawson, W miasteczku długowieczności. Rok przy włoskim stole
- Beth Elon, Smakując Toskanię
- Penelope Green, Na północ od Capri
- Marlena de Blasi, Tysiąc dni w Toskanii
- Matthew Fort, Apetyt na Italię
- Frances Mayes, Pod słońcem Toskanii
- David Shalleck, Erol Munuz, Śródziemnomorskie lato
- Donna Leon, Roberta Pianaro, Szczypta Wenecji, czyli ulubione dania komisarza Brunettiego
- Dave deWitt „Kuchnia Leonarda da Vinci. Sekretna historia kuchni włoskiej”
- Małgorzata Caprari „Kuchnia włosko-polska i polsko-włoska dla początkujących”
- Diane Holuigue „Księga smaków Toskanii”
- Sophie Braimbridge „Kuchnia włoska”
- Tessa Capponi-Borawska “Moja kuchnia pachnąca bazylią”
- Nigella Lawson „Nigellissima. Włoskie inspiracje”
- Miriano Baldacci „Kuchnia Miriano. Toskańska radość gotowania”
- Elena Kostioukovitch „Sekrety włoskiej kuchni”
- Jamie Oliver „Włoska wyprawa Jamiego”
-
Produkty włoskie
- Brunello di Montalcino
- Ricotta
- Liquore Strega
- Szynka San Daniele
- Mascarpone
- Limoncello
- Pecorino
- Lardo
- Radicchio
- Szparagi
- Guanciale
- Nebbiolo
- Branzino
- Grappa
- Cantucci
- Roszponka
- Oregano
- Rozmaryn
- Bazylia
- Gorgonzola
- Fenkuł
- Bakłażan
- Soczewica
- Mozzarella
- Farro
- Karczochy
- Chianti
- Oliwa z oliwek, smak południowego szczęścia
- Pikantny charakter parmezanu
- Królowa rukola
-
Kuchnie regionalne
- Kuchnia Sardynii
- Kuchnia Apulii
- Kuchnia Abruzji i Molise
- Kuchnia Doliny Aosty
- Kuchnia Marche
- Kuchnia Trydentu - Górnej Adygi
- Kuchnia Piemontu
- Kuchnia Ligurii
- Kuchnia Friuli - Wenecji Julijskiej
- Kuchnia Lombardii
- Kuchnia Sycylii
- Kuchnia Wenecji
- Kuchnia Kampanii
- Kuchnia Kalabrii
- Kuchnia Toskanii
- Kuchnia Umbrii
- Kuchnia Lacjum
- Kuchnia Emilii-Romanii